Het was de afgelopen jaren een mooie vertoning: de circulair gebouwde uitkijktoren in Delft. Inmiddels is de toren gedemonteerd en krijgen de materialen een nieuwe bestemming. In de botanische tuinen van de TU Delft wordt een circulair paviljoen gebouwd met behulp van de gewonnen materialen. Hoe ziet zo’n circulair ontwerp eruit?
Een uitkijktoren zonder schroeven
In 2019 werd er een ontwerpwedstrijd gehouden voor een innovatieve, duurzame uitkijktoren op de broedplaats van de minimal foodwaste beweging I CHANGE, gelegen in Nieuw Delft. Dat is een nieuw stadsgedeelte naast de historische binnenstad. Het ontwerp van Edmund Thomas Green en Ludvig Sundberg won, werd verder uitgewerkt en opgebouwd.
Het resultaat? Een circulaire uitkijktoren van 10 meter hoog zonder schroeven, spijkers of lijm. De masterstudenten Architectuur besloten enkel hout te gebruiken, dat aan elkaar geklemd werd met stalen banden. Zo blijven de planken onaangetast en intact, zodat ze goed hergebruikt kunnen worden. Ook aan de wens van het tijdelijke project om de uitkijktoren te kunnen afbouwen en herbruiken, werd op deze manier voldaan. De bouw van de toren werd gerealiseerd in samenwerking met verschillende partners, zoals de gebiedspartner, de gemeente en diverse leveranciers van materialen.
Op naar een circulair paviljoen
Omdat de stadsontwikkeling in Nieuw Delft doorgaat, werd de uitkijktoren deze zomer afgebroken. Al voor die tijd werd besloten wat er met de materialen zou gebeuren, zodat het circulaire ontwerp van de toren verzilverd kon worden. Het hout wordt gebruikt voor de bouw van een circulair paviljoen in de Hortus Botanicus bij de TU Delft.
Bij de demontage van de uitkijktoren werden de stalen spanbanden van boven naar beneden los geknipt, waarna de houten balken gemakkelijk één voor één naar beneden gebracht werden. De gave balken zonder schroefgaten zijn klaar om herbruikt te worden. Circulair bouwen met hout doet haar opmars, vanwege de lage milieu-impact, CO2-opslagcapaciteit en de herbruikpotentie van hout. Het ontwerp van de uitkijktoren is hier een mooi voorbeeld van.
De sociale en culturele betekenis
Bij het nieuwe paviljoen in de Hortus Botanicus werd niet alleen rekening gehouden met de milieu-impact bij de bouw, maar spelen ook sociale en culturele aspecten een belangrijke rol. Zo ademt het paviljoen de stadsgeest van Delft, waar Jacques van Marken een belangrijk figuur is. Hij was de oprichter van de Gist-Brocades, Calvé en DSM fabrieken in Delft en staat bekend als zeer sociale ondernemer, vanwege de gunstige arbeidsvoorwaarden en voorzieningen die hij zijn personeel aanbood. Het is de bedoeling dat de geschiedenis van zijn ondernemerschap een plaats krijgt in het circulair paviljoen, dat net als de Van Marken fabrieken revolutionair is voor haar tijd. Het paviljoen wordt vanaf het najaar van 2022 gebouwd in de Hortus Botanicus.
